Termin: 15 listopada 2018 r.
Miejsce: Lublin
Temat przewodni: „Po nitce do kłębka”

 

Ludzki los w wielu baśniach, mitach, czy legendach przedstawiano jako akt przędzenia, szycia czy tkania.

Czynności te miały charakter symboliczny. Bezkształtne tworzywo, włókno, w rękach prządki zaczynało swoje życie, aby w procesie twórczym przejść metamorfozę i przeistoczyć się w tkaninę.

W naszej świadomości nić i kądziel jest głęboko związana z aktem tworzenia, który ma swój początek, rozwinięcie i koniec. Zawiązanie ludzkiego losu — narodziny, podtrzymywanie nici żywota, tworzenie indywidualnych wzorów na tkaninie, aż po moment przerwania nici, czyli śmierć.

Nie bez znaczenia jest to, iż w wielu kulturach owe trzy etapy ludzkiego życia mają swoje strażniczki, patronki. Rzymianie nazywali je Parkami, Grecy Mojrami, w krajach nordyckich były to Norny, a słowiańskich Sudiczki/Rodzanice.

Boginie losu symbolizują filozoficzny porządek świata, przeznaczenie i nieubłagalność praw natury, które każdej z żywych istot wyznacza czas trwania.

 

Podczas tegorocznej edycji Światowego Dnia Filozofii chcemy się przyjrzeć wielowymiarowemu funkcjonowaniu symbolu nici w kulturze.

  • Będziemy zadawać pytania o początek, źródła i korzenie ludzkiego losu.
  • Zastanowimy się, czym jest tworzenie wzoru/nadawanie sensu.
  • Jak rodzi się indywidualność i niepowtarzalność, a może czegoś takiego nie ma?
  • Co to znaczy przeznaczenie i czy nić DNA jest jakąś próbą odpowiedzi?

 

Ariadna podarowała Tezeuszowi nić, aby mógł się wydostać z labiryntu. Nić prowadzi do wyjścia, ale sieć, którą tworzy w splątanych korytarzach, można również czytać jako galimatias ludzkich losów.

Chilijskie kobiety — arpilleristas — użyły nici jako broni przeciwko zapomnieniu. Wyszywały kolorowe patchworkowe obrazy, które przedstawiały wojskową dyktaturę rządów Pinocheta: wizerunki zaginionych, sceny łamania praw człowieka, ubóstwo.

Lalkarz, animując nić, zamienia bezruch w ruch, ożywia. Musi panować nad „życiem nici”, aby nie powstał supeł, który odbierze marionetce jej żywotność.

Nici mogą się również splątać, można gubić wątek, wikłać się w niezrozumiałą sieć znaczeń.

 

Zapraszamy do udziału w filozoficznych warsztatach, spotkaniach i wystawie, gdzie będziemy próbowali po nitce dojść do kłębka.


Koordynatorka projektu:
 Joanna Jawiczuk

 

Wystawa: Życio-opowieści
Wystawa „Życio-opowieści” zabierze nas w podróż pełną niespodzianek. Ludzkie losy łączą pewne stałe elementy. Każdy z etapów życiowej wędrówki oferuje coś innego, wiążą się z nimi konkretne wspomnienia, zapachy, kolory, przedmioty, które często mają znaczenie sentymentalne i symboliczne.

Te właśnie obiekty pojawią się w Centrum Spotkania Kultur w zaskakującej aranżacji. Uczestnicy wystawy będą mieli okazję przejść przez Życie, które przybierze formę mobilnej, interaktywnej instalacji. Każda osoba zostawi w niej swój ślad i wytyczy nicią niepowtarzalny szlak na specjalnej mapie. Nie będzie drogi na skróty – ale z pewnością warto zanurzyć się w przestrzeni „Życio-opowieści” wszystkimi zmysłami!


Realizacja: Karuzela Sztuki

Teatr uliczny: Marionetki
Nić daje życie, powoduje ruch, łączy świat przedmiotu ze światem żywych, będzie się można o tym przekonać przychodząc na plac przed Ratuszem, gdzie będą czekały na przechodniów odplątane marionetki i zaplątani animatorzy.


Realizacja: Teatr Podręczny

Warsztaty: Życio-opowieści
Wystawę uzupełniają warsztaty, których motywem przewodnim będzie wędrówka, przędzenie, wytyczanie własnej drogi. Podczas zajęć odbiorcy będą aktywnie wpływać na przestrzeń wystawy i zmieniać ja według własnych pomysłów. Zajęciom praktycznym towarzyszyć będą opowieści.


Prowadzenie: Karuzela Sztuki: Marta Ryczkowska i Agnieszka Chwiałkowska

Warsztaty filozoficzno-społeczne: Po nitce do kłębka: Wolność-Równość-Niepodległość
„Po nitce do kłębka”, czyli o tym jak wolność i obywatelskość na poziomie jednostki w różnych obszarach życia przyczynia się do zbudowania państwa równego dla wszystkich w jego prawach i niepodległego wobec innych państw. Zajęcia mają na celu przybliżenie młodzieży wartości życia społecznego oraz uświadomienie, że pojęcia wolności, równości i niepodległości stanowią istotną sieć problemów filozoficznych.

Pierwsza część spotkania przybierze formę panelu dyskusyjnego, zaproszeni goście wygłoszą krótkie mowy, po czym będą odpowiadać na pytania uczniów.
Podczas drugiej części zajęć, uczestnicy będą mieli możliwość rozmowy z gośćmi przy stolikach dyskusyjnych na wybrane przez siebie zagadnienia związane z tematem spotkania.


Prowadzenie/Realizacja: Dr hab. Mariola Kuszyk-Bytniewska/ Instytut Filozofii UMCS oraz Społeczna Szkoła Podstawowa i Społeczne Gimnazjum im. S.F. Klonowica w Lublinie

Interaktywna dyskusja: Po nitce do kłębka: czy każdy może być filozofem?
Mówi się, że filozofia jest sztuką zadawania pytań. W trakcie spotkania wspólnie z najmłodszymi uczestnikami Dnia Filozofii będziemy więc pytać: skąd się ona wzięła? Gdzie i kiedy się narodziła? Co wprawiało starożytnych Greków w tak wielkie zdumienie, że zaczęli filozofować oraz czy zadawanie takich pytań czyni już z nas filozofów?

W tę podróż przez pytania, czas i przestrzeń zabierze nas prof. Jolanta Świderek, rozwijając przed nami nić zainteresowania, po której podążać będziemy ku antycznym źródłom filozofowania.


Prowadzenie: Dr hab. Jolanta Świderek

Warsztaty: Kapeć Filozofa
Warsztaty dla najmłodszych, wprowadzające w świat filozofii, których punktem wyjścia są bajki i opowiadania filozoficzne. Ich celem jest obudzenie ciekawości świata, rozwijanie umiejętności krytycznego myślenia, prowadzenia dyskusji i prezentowania własnych opinii.

Podczas zajęć poznamy „Bajkę o Kapciuszku”, w której kłębek i kapciuszek prowadzą nas przez kolejne strony opowieści o poszukiwaniu początku, budowaniu relacji i dążeniu do celu. Zastanowimy się również „czy wszystko dobre, co się dobrze kończy i nie wszystko złe, co się źle zaczyna”.

Czytaniu bajek i dyskusji będą towarzyszyły zabawy edukacyjne i działania twórcze.


Prowadzenie: Magdalena Krasuska

Warsztaty retoryczne: Gdzie się podziali rapsodzi?
Dawna tradycja edukacji w antycznej Grecji opierała się przede wszystkim na przekazach ustnych, doskonale ćwiczących pamięć oraz sztukę operowania słowem mówionym, czego przykładem mogą być znani po dziś dzień wędrowni poeci, rapsodzi, deklamujący z pamięci niemal w całości wierszowane epopeje Homera.

Lecz nie o samo wierszoklectwo tu chodzi. Zadaniem uczestników będzie skonstruowanie w określonym czasie, oczywiście z pomocą prowadzących, wierszowanej opowieści z rozproszonych informacji w jedną spójną i logiczną całość, uwzględniającej pojęcia nawiązujące do różnych tradycji i nurtów filozoficznych, jakie pojawiały się na przestrzeni dziejów.

Powierzone uczestnikom zadania rozwijają wyobraźnię i pamięć oraz pozwalają na ćwiczenie w atmosferze zabawy twórczego i kreatywnego sposobu wykorzystywania naszego rodzimego języka.


Prowadzenie: Studenckie Koło Naukowe Etyków i Filozofów Kultury UMCS

Warsztaty: Snuć opowieść – kreatywne pisanie
Filozofia i literatura, te dwie dziedziny łączyły się ze sobą od samego początku. Niejeden wielki mędrzec był na co dzień pisarzem, a historia zna traktaty filozoficzne, które odmieniły oblicze literatury. Dobra opowieść, tak jak w tegorocznym haśle Dnia Filozofii, to droga po nitce do kłębka. Czy znane wszystkim etapy: wstęp, rozwinięcie i zakończenie to jedyny słuszny model prowadzenia narracji? Zajęcia skierowane są do wszystkich osób, które chcą rozwijać umiejętność pisania. Warsztaty mają sprzyjać podejmowaniu samodzielnej twórczości literackiej.


Prowadzenie: Maciej Tuora

Wykład i dyskusja: Po nitce do kłębka – Co z nami robią metafory?
Celem wykładu będzie wskazanie słuchaczom bogactwa wieloznaczności metafory: „po nitce do kłębka”, będącej hasłem przewodnim tegorocznego Dnia Filozofii. Jej możliwe odczytania obejmują np.: samopoznanie, sposób rozwiązywania problemów i radzenia sobie z trudnościami życia codziennego, paradygmat działań naukowych, nasz codzienny sposób postępowania etc.

Nić Ariadny może też zostać ukazana, jako potencjalność powrotu z trudnej sytuacji lub wręcz na odwrót – jako nadmierne skomplikowanie losu i niemożność wpływania na jego poplątane koleje.


Prowadzenie: Prof. dr hab. Marek Hetmański

Moderator dyskusji: Tymon Frelik, uczeń II klasy Prywatnego Liceum Ogólnokształcącego im. Ignacego Jana Paderewskiego w Lublinie

Kinozofia dla młodzieży
Interaktywne filmowe zajęcia z młodzieżą na których jak „po nitce do kłębka” zainspirowani filozoficznymi aspektami prezentowanego materiału filmowego wspólnie zastanowimy się nad skomplikowanym światem dylematów młodych ludzi. Jak sobie radzić z poczuciem „samotności w tłumie”?, czy możemy osiągnąć trwałe szczęście, a może zawsze tylko gonimy coraz to nowego „króliczka”?, czy istnieje jakaś granica, której w poszukiwaniu szczęścia i spełnienia przekraczać nie powinniśmy?

Celem zajęć nie będzie podanie uczestnikom gotowej odpowiedzi na te pytania, ale wskazanie nowych sposobów ich rozważania, tak aby sami mogli na co dzień poszukiwać właściwej drogi w labiryncie tych trudnych wyborów.


Prowadzenie: Dr Justyna Rynkiewicz, Maciej Wodziński, Mateusz Stępniak, Magdalena Sykut, Aleksandra Kiewel

Rękodzieło z Filozofią: Filozoficzne Typoduchy
Typoduchy to typograficzne poduszki z cytatami. Słyszymy, że dobrze się na nich śpi, ładnie komponują się z mieszkaniem, dodają otuchy i inspirują. Uczestnicy warsztatów będą mieli możliwość uszycia, z kawałka czystego płótna i nici, własnej typoduchy, a następnie stworzenia na niej indywidualnego wzoru w postaci wybranego filozoficznego cytatu.

Warsztaty obejmują proces wyboru cytatu, kroju, szycia poduch i nanoszenia napisów.


Prowadzenie: Monika Czapka, Anna Kłys

Warsztat egzystencjalny: Co nam się kłębi w głowie?
Pytania o szczęście, wartości czy sens istnienia towarzyszą nam niemal przez całe życie. I chociaż nie ma na nie jednoznacznej odpowiedzi, to warto je zadawać by poznać samego siebie i lepiej zrozumieć otaczający świat. Doskonałą okazją do tego typu refleksji są warsztaty egzystencjalne. Zapraszamy do dyskusji, podczas której będziemy próbować rozwikłać życiowe supły, splatać ze sobą różne wątki, a czasem ucinać nić, by móc zacząć nowy wzór.


Prowadzenie: Dr Justyna Rynkiewicz

Warsztaty filozoficzne z picture bookiem: Czerwoną nicią szyte
Kiedy wyruszała w podróż, matka wcisnęła jej w rękę Motankę- „będzie Cię chronić i sprowadzi do domu”. Laleczka ze szmatek w małej sakiewce kryje ziarno, by nie doświadczyć głodu, ziemię i kawałek czerwonej nitki, aby pamiętać o tym skąd się jest i żeby wrócić. Czerwony kordonek ma przypominać o bliźnie po matce. To miejsce, które musiało się goić i zasklepić, po tym jak czyjaś ręka przecięła pępowinowy sznur.

Gdy dorastamy musimy sami dokonać symbolicznego zerwania więzi i stać się autonomiczni w swoich działaniach i decyzjach – to właśnie dojrzałość. Dorośli ludzie wiążą się ze sobą, ich nici się splatają, plączą. Kiedy nadchodzi jesień życia, czasem czujemy, że mamy związane ręce, już jest za późno, nie ma tyle sił.

Zapraszam na warsztat o filozoficznym porządku świata. Przez wszystkie etapy życia będzie nas prowadzić czerwona nić, którą dzierży w dłoni artysta. Przyjrzymy się jak można budować wizualną wieloznaczność losu człowieka, tkając ją czerwoną nicią.


Prowadzenie: Joanna Jawiczuk

Spotkanie z Filozofem - „Nitka i kłębki w biologii” dr Grzegorz Nowak

Możliwość przyczynowego zrozumienia złożoności biosfery pojawiła się dopiero w wieku XX. Wcześniej wiele zbiorowisk organizmów postrzegano jak kłębki złożonych relacji pokoleniowych, środowiskowych czy żywieniowych, jednak brakowało nitki czy nitek, by te relacje uchwycić i zrozumieć w sposób naukowy.

Zapraszamy na wykład o początkach dyscypliny wiedzy jaką jest biologia i jej przemianach. Z nauki porządkującej rzeczy, czy obiekty do biologii molekularnej, która wyjaśnia mechanizmy mikro i makroewolucji.


Wykład: dr Grzegorz Nowak

Sokrates Cafe: Nici z życia?!
Metafora losu ludzkiego jako przędzy, nici, lub sznura, pobudza wyobraźnię i skłania do zadawania pytań: czy nasz los jest z góry „utkany”, czy sami „przędziemy” ową nić? W zależności od odpowiedzi na te pytania, życie postrzegać możemy jako piękne, oryginalne gobeliny lub duszące sznury, pęta. Jak to jest z naszym życiem? Jesteśmy nieograniczeni w nadawaniu mu celu i sensu, a może „nic z życia”, nie da się, tak po prostu żyć po swojemu…

O sensie, bezsensie, wolności w kształtowaniu wyborów życiowych i odpowiedzialności za nie, rozmawiać będziemy podczas spotkania w swobodnej konwencji Socrates Cafe.


Prowadzenie: dr Teresa Klimowicz

Kinozofia: kino filozoficzne dla każdego
Podczas wieczornego spotkania zaprezentowany zostanie film, połączony z panelową dyskusją z udziałem zaproszonych gości, w trakcie której będziemy zastanawiać się nad filozoficznymi motywami zawartymi w filmie. Po projekcji postaramy się wraz z publicznością rozwinąć kłębiące się idee ukazane w prezentowanym materiale filmowym, poruszające istotne dla każdego człowieka pytania.


Prowadzenie: Studenckie Koło Naukowe Etyków i Filozofów Kultury UMCS

WĄTKI (PO)BOCZNE
Uczestnicy warsztatów wykonają instalację artystyczną, której forma będzie nawiązywać do hasła przewodniego tegorocznej edycji Światowego Dnia Filozofii – „Po nitce do kłębka”.

Każdy spróbuje zaprojektować wizualną reprezentację wybranego przez siebie pojęcia. Połączone ze sobą elementy stworzą wielowątkową strukturę, która zostanie wkomponowana w intrygującą przestrzeń starej kamienicy Domu Słów.


Prowadzenie: Warsztaty twórcze prowadzone przez studentów Wydziału Artystycznego UMCS

  • Dom Słów

    Dom Słów

  • Fundacja Heuresis

    Fundacja Heuresis

  • Międzynarodowe Szkoły Paderewski

    Międzynarodowe Szkoły Paderewski

  • Wydział Filozofii i Socjologii UMCS

    Wydział Filozofii i Socjologii UMCS

  • Polski Komitet ds. UNESCO

    Polski Komitet ds. UNESCO

  • Prezydent Miasta Lublin

    Prezydent Miasta Lublin

  • Rektor UMCS

    Rektor UMCS

  • Polskie Towarzystwo Filozoficzne

    Polskie Towarzystwo Filozoficzne

  • Pożegnanie z Afryką

    Pożegnanie z Afryką

  • Dziennik Wschodni

    Dziennik Wschodni

  • Filozofuj!

    Filozofuj!

  • Polskie Radio Lublin

    Polskie Radio Lublin

  • Radio Centrum

    Radio Centrum

  • Telewizja Akademicka TV UMCS

    Telewizja Akademicka TV UMCS

Do góry